جدول سایزینگ لوله گاز + پیش نیاز محاسبه سایز لوله گاز

با گسترش شبکه‌های گازرسانی شهری و صنعتی، انتخاب صحیح قطر و اندازه لوله‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. تعیین سایز مناسب لوله گاز، نه‌تنها در کارایی و ایمنی سیستم مؤثر است، بلکه نقش مهمی در کاهش افت فشار، صرفه‌جویی اقتصادی و افزایش طول عمر تجهیزات دارد. جدول سایزینگ لوله گاز ابزاری کلیدی در طراحی و اجرای سیستم‌های انتقال گاز محسوب می‌شود که مهندسان با تکیه بر آن، قطر بهینه لوله را بر اساس فشار، دبی و طول مسیر انتخاب می‌کنند. در این مقاله به بررسی اصول سایزینگ و نحوه استفاده از جدول‌های استاندارد مربوط به آن خواهیم پرداخت.

پیش نیاز محاسبه سایز لوله گاز

برای تعیین دقیق سایز لوله گاز، لازم است چند پارامتر کلیدی مورد بررسی قرار گیرد. مهم‌ترین این عوامل عبارت‌اند از:

• میزان مصرف وسایل گازسوز: ابتدا باید مجموع مصرف گاز تمامی وسایل متصل به شبکه، مانند بخاری‌ها، آبگرم‌کن‌ها، اجاق‌ها یا تجهیزات صنعتی مشخص شود. این مقدار معمولاً بر حسب مترمکعب در ساعت (m³/h) بیان می‌شود و مبنای اصلی برای انتخاب قطر مناسب لوله گاز است.

• دورترین نقطه مصرف: طول مسیر لوله‌کشی تا دورترین مصرف‌کننده تأثیر مستقیمی بر افت فشار گاز دارد. هرچه فاصله بیشتر باشد، نیاز به قطر بزرگ‌تری برای جبران افت فشار وجود دارد. بنابراین در محاسبات باید طول بلندترین مسیر گازرسانی را به‌دقت اندازه‌گیری کرد.

مقدار مصرف وسایل گاز سوز 

یکی از گام‌های اساسی در محاسبه سایز لوله گاز، تعیین مقدار مصرف گاز هر وسیله متصل به سیستم است. این مقدار نشان می‌دهد هر دستگاه در زمان کارکرد حداکثری، چه میزان گاز طبیعی مصرف می‌کند. دانستن این مقادیر به مهندس طراح کمک می‌کند تا مجموع دبی گاز مصرفی ساختمان یا واحد صنعتی را محاسبه کرده و بر اساس آن قطر مناسب لوله را از جدول سایزینگ انتخاب کند. مقادیر زیر به‌صورت تقریبی بوده و ممکن است با توجه به نوع برند، مدل و راندمان دستگاه اندکی متفاوت باشند.

دورترین نقطه مصرف

در طراحی شبکه گازرسانی، دورترین نقطه مصرف به محل یا وسیله‌ای گفته می‌شود که بیشترین فاصله را از منبع یا ورودی اصلی گاز دارد. این فاصله تعیین‌کننده افت فشار در طول مسیر لوله است و نقش مهمی در انتخاب قطر مناسب لوله دارد. هرچه مسیر طولانی‌تر باشد، باید از لوله با قطر بیشتر استفاده شود تا فشار گاز در نقطه مصرف در حد استاندارد باقی بماند. برای مشاهده محصولات باکیفیت آهن گستران همچنین مشاهده قیمت لوله جدار چاه کلیک کنید.

جدول سایزینگ لوله گاز 

جدول سایزینگ لوله گاز یکی از ابزارهای اصلی در طراحی شبکه گازرسانی است که به کمک آن می‌توان قطر مناسب لوله را بر اساس مقدار کل مصرف گاز (دبی) و طول مسیر تا دورترین نقطه مصرف تعیین کرد. هدف از استفاده این جدول، جلوگیری از افت فشار بیش از حد در مسیر و تضمین عملکرد ایمن و پایدار وسایل گازسوز است. مهندسان با استفاده از این جدول، لوله‌ای را انتخاب می‌کنند که در شرایط کاری مشخص، جریان گاز کافی را با حداقل افت فشار تأمین کند.

فاصله تا دورترین مصرف (متر)	½ in	¾ in	1 in	1¼ in	1½ in	2 in	2½ in	3 in	4 in
2	5.9	12.3	23.30	47.90	72.00	138.30	220.00	390.70	801.90
4	4.00	8.5	16.00	32.90	49.40	95.10	151.20	268.50	551.10
6	3.2	6.8	12.90	26.40	39.70	76.40	121.50	215.70	442.80
8	2.8	5.8	11.00	22.60	34.00	65.40	104.00	184.70	379.10
10	2.4	5.00	9.6	19.70	29.60	56.90	90.40	160.60	329.70
12	2.2	4.7	8.8	18.10	27.30	52.50	83.40	148.20	304.30
14	2.0	4.3	8.1	16.70	25.00	48.20	76.60	136.10	279.40
16	1.9	4.0	7.5	15.50	23.30	44.80	71.30	126.70	260.00
18	1.8	3.7	7.1	14.60	21.90	42.20	67.10	119.30	244.80
20	1.7	3.5	6.7	13.80	20.70	39.80	63.30	112.50	231.00
22	1.6	3.3	6.3	13.10	19.60	37.80	60.10	106.80	219.20
24	1.5	3.2	6.1	12.50	18.70	36.10	57.40	101.90	209.20
26	1.4	3.1	5.8	12.00	18.00	34.60	55.10	97.90	200.90
28	1.4	2.9	5.5	11.40	17.20	33.10	52.60	93.60	191.00
30	1.3	2.8	5.3	11.00	16.60	31.90	50.80	90.20	185.10
35	1.2	2.6	4.9	10.20	15.30	29.40	46.80	83.10	170.60
40	1.1	2.4	4.6	9.40	14.10	27.10	43.30	76.90	157.90
45	1.1	2.2	4.3	8.80	13.30	25.50	40.60	72.20	148.10
50	1.00	2.1	4.1	8.40	12.60	24.30	38.60	68.70	141.00

برای ساختمان مسکونی چه سایز لوله ای مناسب می باشد؟

برای انتخاب سایز مناسب لوله گاز در ساختمان، نیاز به استفاده از جدول مصرف گاز و جدول سایزینگ لوله گاز خانگی داریم. در جدول لوله کشی، معیار اصلی دورترین نقطه مصرف است؛ یعنی نقطه‌ای که بیشترین فاصله را از ورودی اصلی گاز (رگلاتور خیابان) دارد.

به‌عنوان مثال، در یک ساختمان پنج‌طبقه، مصرف‌کننده‌ای که در طبقه پنجم و دورترین فاصله از ورودی ساختمان قرار دارد، به‌عنوان دورترین نقطه مصرف شناخته می‌شود. با مشخص شدن این نقطه، می‌توان در جدول سایزینگ دید که هر قطر لوله چه مقدار گاز را با فشار مناسب می‌تواند عبور دهد و بر اساس آن، سایز بهینه لوله برای مسیرهای مختلف ساختمان انتخاب می‌شود. در ادامه جدول مصرف گاز و جدول سایزینگ لوله گاز خانگی را آورده‌ایم. همچنین اگر علاقه دارید که تفاوت لوله گاز و لوله آب را بدانید، خواندن مقاله مربوطه را از دست ندهید.

جدول مصرف تقریبی گاز خانگی

نوع وسیله گازسوز	توان حرارتی تقریبی (کیلووات)	مصرف گاز تقریبی (مترمکعب بر ساعت)
اجاق گاز ۴ شعله	7–10	0.5–1.0
بخاری گازی متوسط	5–10	0.6–1.2
آبگرم‌کن دیواری	15–25	1.5–2.5
شومینه گازی	8–16	1.0–2.0
پکیج شوفاژ دیواری	18–30	2.0–3.0
هیتر گازی خانگی	10–20	1.2–2.5
اجاق گاز صنعتی کوچک	25–40	3.0–4.5

جدول سایزینگ لوله گاز خانگی (گاز فشار ضعیف)

در سیستم‌های گازرسانی خانگی که معمولاً با فشار کم (حدود ۷ میلی‌بار یا ¼ پوند بر اینچ مربع) کار می‌کنند، انتخاب صحیح سایز لوله نقش مهمی در حفظ فشار مناسب و عملکرد ایمن وسایل گازسوز دارد. در این نوع سیستم‌ها، معمولاً از لوله‌های فولادی سیاه یا پلی‌اتیلن با قطرهای کوچک‌تر استفاده می‌شود. جدول زیر مقدار تقریبی حداکثر دبی گاز (مترمکعب بر ساعت) را برای لوله‌های مختلف و طول مسیرهای متداول نشان می‌دهد.

طول مسیر (متر)	½ اینچ	¾ اینچ	1 اینچ	1¼ اینچ	1½ اینچ	2 اینچ
5	1.2	2.5	4.8	9.8	15.0	29.0
10	0.9	1.9	3.6	7.3	11.0	22.0
15	0.7	1.5	2.9	5.9	9.0	18.0
20	0.6	1.3	2.5	5.0	7.6	15.0
25	0.5	1.1	2.1	4.3	6.5	13.0
30	0.45	1.0	1.9	3.9	5.9	11.8
40	0.4	0.85	1.6	3.3	5.1	10.1
50	0.35	0.75	1.4	2.9	4.4	8.9
60	0.32	0.68	1.3	2.6	4.0	8.0

نکات مهم در تعیین سایز لوله گاز

سوالات متداول جدول سایزینگ لوله گاز