لوله ها از دیرباز نقشی حیاتی در انتقال سیالات و مواد مختلف در صنایع گوناگون ایفا کرده اند. تنوع در کاربرد و نیازهای مختلف، منجر به تولید لوله ها با تنوع و ویژگی های گوناگون شده است. در میان این تنوع، تفاوت لوله درز مستقیم و درز اسپیرال دو رقیب سرسخت در دنیای صنعت هستند که هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارند. انتخاب بین این دو نوع لوله، نیازمند شناخت دقیق تفاوت ها و ویژگی های آن ها است. در این مقدمه، به بررسی اجمالی این دو نوع لوله، تفاوت های ساختاری، کاربردها، مزایا و معایب هر یک می پردازیم. لوله اسپیرال و لوله درزدار نیز مانند این دو باهم مقایسه می شوند. در ادامه تفاوت لوله درز مستقیم و درز اسپیرال را شرح می دهیم.
لوله های درز مستقیم
لوله های درز مستقیم، رگ های فلزی در قلب صنعت هستند که در انتقال سیالات مختلف، از آب و فاضلاب تا گاز و نفت، نقشی حیاتی ایفا می کنند. این نوع لوله ها از ورق های فولادی صاف که به لبه های آن ها جوشکاری می شود، ساخته می شوند. فرآیند ساخت ساده تر و قیمت ارزان تر، از مزایای این نوع لوله ها است. ورق های فولادی پس از طی مراحل آماده سازی، به لبه های آن ها جوشکاری می شود. نوع جوشکاری می تواند به صورت فرکانس بالا، مقاومتی الکتریکی یا زیر پودری باشد. پس از جوشکاری، لوله ها تحت عملیات حرارتی و تست های مختلف قرار می گیرند تا کیفیت و استحکام آن ها تضمین شود.
کاربردهای لوله درز مستقیم
لوله های درز مستقیم، به عنوان رگ های فلزی در قلب صنعت، در انتقال سیالات مختلف از آب و فاضلاب تا گاز و نفت نقشی حیاتی ایفا می کنند. تنوع در سایز، ضخامت و جنس، این نوع لوله ها را برای مصارف گوناگونی مناسب کرده است. در ادامه به بررسی برخی از کاربردهای لوله های درز مستقیم به تفصیل می پردازیم:
انتقال آب و فاضلاب
- سیستم های آبرسانی شهری: لوله های درز مستقیم در سایزهای مختلف برای انتقال آب آشامیدنی در شبکه های آبرسانی شهری و روستایی به کار می روند.
- سیستم های فاضلاب: این نوع لوله ها برای انتقال فاضلاب شهری و صنعتی به تصفیه خانه ها و دفع بهداشتی آن مورد استفاده قرار می گیرند.
- آبیاری کشاورزی: در سیستم های آبیاری تحت فشار و قطره ای، از لوله های درز مستقیم برای انتقال آب به زمین های کشاورزی استفاده می شود.
انتقال گاز
- خطوط لوله انتقال گاز طبیعی: لوله های درز مستقیم در سایزهای بزرگ برای انتقال گاز طبیعی از میدان های گازی به مراکز مصرف و پالایشگاه ها به کار می روند.
- شبکه های توزیع گاز شهری: این نوع لوله ها در سایزهای کوچک تر برای توزیع گاز طبیعی در شبکه های شهری و روستایی مورد استفاده قرار می گیرند.
- صنایع پتروشیمی: در خطوط لوله انتقال مواد شیمیایی و پتروشیمی، از لوله های درز مستقیم با جنس های خاص و مقاوم در برابر خوردگی استفاده می شود.
انتقال نفت
- خطوط لوله انتقال نفت خام: لوله های درز مستقیم در سایزهای بزرگ برای انتقال نفت خام از چاه های نفت به پالایشگاه ها و مراکز صادراتی به کار می روند.
- خطوط لوله انتقال فرآورده های نفتی: این نوع لوله ها برای انتقال فرآورده های نفتی مانند بنزین، گازوئیل و نفت کوره به مراکز مصرف و انبارها مورد استفاده قرار می گیرند.
- صنایع نفت و گاز: در ساخت سکوهای دریایی، مخازن ذخیره سازی و لوله های جداره ای چاه های نفت و گاز، از لوله های درز مستقیم با ضخامت بالا و جنس های خاص استفاده می شود.
صنایع ساختمانی
- اسکلت های فلزی: لوله های درز مستقیم در سایزهای بزرگ و با ضخامت بالا به عنوان ستون و تیرچه در اسکلت های فلزی ساختمان ها به کار می روند.
- سازه های فلزی: در ساخت پل ها، برج ها و سایر سازه های فلزی، از لوله های درز مستقیم با ضخامت و سایزهای مختلف استفاده می شود.
- داربست ها: لوله های درز مستقیم در ساخت داربست های موقت برای کار در ارتفاعات به کار می روند.
سایر کاربردها
- صنایع خودروسازی: در ساخت شاسی و قطعات مختلف خودرو، از لوله های درز مستقیم با سایز و ضخامت های مختلف استفاده می شود.
- صنایع کشتی سازی: در ساخت بدنه و اسکلت کشتی ها، از لوله های درز مستقیم با ضخامت بالا و جنس های مقاوم در برابر خوردگی استفاده می شود.
- صنایع تولید لوله و پروفیل: لوله های درز مستقیم به عنوان مواد اولیه در تولید لوله های با ضخامت بیشتر و پروفیل های مختلف به کار می روند.
لوله درز اسپیرال
لوله های درز اسپیرال، غول های استواری در دنیای صنعت هستند که با ساختار مارپیچی منحصر به فرد خود، در برابر فشارهای بالا و تنش های مختلف، مقاومیتی بی نظیر ارائه می کنند. این نوع لوله ها از ورق های فولادی که به صورت مارپیچ نورد شده و سپس جوشکاری می شوند، ساخته می شوند. در فرآیند تولید لوله های درز اسپیرال، ورق های فولادی پس از آماده سازی، به صورت مارپیچی نورد می شوند. این نورد مارپیچی، مزایای متعددی از جمله افزایش استحکام و مقاومت لوله در برابر فشارهای طولی و جانبی به ارمغان می آورد. سپس لبه های ورق های نورد شده به یکدیگر جوشکاری می شوند.
کاربردهای لوله درز اسپیرال
لوله های درز اسپیرال به دلیل مقاومت و استحکام بالا، در مصارف گوناگونی کاربرد دارند. در ادامه به بررسی تفصیلی برخی از کاربردهای این نوع لوله ها می پردازیم:
خطوط لوله انتقال نفت و گاز
لوله های درز اسپیرال به دلیل مقاومت بالا در برابر فشارهای طولی و جانبی، در خطوط لوله انتقال نفت خام از میدان های نفتی به پالایشگاه ها و مراکز صادراتی به کار می روند. ضخامت این لوله ها با توجه به فشار و قطر خط لوله، بین 5 تا 25 میلی متر و سایز آن ها بین 16 تا 60 اینچ متغیر است. در خطوط لوله انتقال گاز طبیعی نیز به دلیل فشار بالا و نیاز به استحکام زیاد، از لوله های درز اسپیرال استفاده می شود. ضخامت این لوله ها با توجه به فشار و قطر خط لوله، بین 5 تا 20 میلی متر و سایز آن ها بین 12 تا 56 اینچ متغیر است. در خطوط لوله انتقال فرآورده های نفتی مانند بنزین، گازوئیل و نفت کوره و همچنین فرآورده های گازی مانند مایعات گازی، از لوله های درز اسپیرال با ضخامت و سایزهای مختلف استفاده می شود.
صنایع نفت و گاز
در ساخت سکوهای دریایی که در معرض تنش ها و فشارهای مختلف محیطی و سیالات هستند، از لوله های درز اسپیرال با ضخامت بالا و جنس های خاص مانند فولاد ضد زنگ و آلومینیوم استفاده می شود. در ساخت مخازن ذخیره سازی نفت، گاز و سایر مواد شیمیایی که نیاز به مقاومت در برابر فشار و خوردگی دارند، از لوله های درز اسپیرال با ضخامت و جنس های مختلف استفاده می شود. در ساخت لوله های جداره ای چاه های نفت و گاز که در معرض فشار و دمای بالا و سیالات خورنده هستند، از لوله های درز اسپیرال با ضخامت و جنس های خاص مانند فولاد آلیاژی و کامپوزیت استفاده می شود. در ساخت تجهیزات و تاسیسات جانبی صنعت نفت و گاز مانند لوله های رابط، شیرآلات، فلنج ها و اتصالات، از لوله های درز اسپیرال با ضخامت و جنس های مختلف استفاده می شود.
صنایع پتروشیمی
در خطوط لوله انتقال مواد شیمیایی و پتروشیمی که نیاز به مقاومت در برابر خوردگی و فشار بالا دارند، از لوله های درز اسپیرال با جنس های خاص و مقاوم در برابر خوردگی مانند فولاد ضد زنگ، آلومینیوم و پلیمرها استفاده می شود. در ساخت مخازن ذخیره سازی مواد شیمیایی و پتروشیمی که در معرض فشار و دمای بالا و سیالات خورنده هستند، از لوله های درز اسپیرال با ضخامت و جنس های مختلف استفاده می شود. در ساخت تجهیزات و تاسیسات جانبی صنعت پتروشیمی مانند لوله های رابط، شیرآلات، فلنج ها و اتصالات، از لوله های درز اسپیرال با ضخامت و جنس های مختلف استفاده می شود.
صنایع آب و فاضلاب
در خطوط لوله انتقال آب با فشار بالا مانند خطوط لوله انتقال آب از سدها به تصفیه خانه ها و شبکه های توزیع، از لوله های درز اسپیرال با ضخامت و سایزهای مختلف استفاده می شود. در تصفیه خانه های آب و فاضلاب که نیاز به لوله های با مقاومت بالا در برابر خوردگی و مواد شیمیایی دارند.
پل ها و سازه های فلزی
در ساخت پل ها که نیاز به تحمل بارهای سنگین و تنش های مختلف دارند، از لوله های درز اسپیرال با ضخامت بالا و جنس های خاص مانند فولاد آلیاژی استفاده می شود.: در اسکلت فلزی ساختمان ها، از لوله های درز اسپیرال با ضخامت بالا به عنوان ستون و تیرچه استفاده می شود. در ساخت برج ها، دکل ها، جرثقیل ها و سایر سازه های فلزی که نیاز به تحمل بارهای سنگین و تنش های مختلف دارند، از لوله های درز اسپیرال با ضخامت و جنس های مختلف استفاده می شود.
سخن پایانی
انتخاب بین لوله درز مستقیم و لوله درز اسپیرال به عوامل مختلفی از جمله نوع کاربرد، فشار سیال، دمای سیال، شرایط محیطی و بودجه شما بستگی دارد. لوله های درز اسپیرال در برابر فشارهای بالا، تنش های طولی و خستگی فلز، مقاومت و استحکام بالاتری نسبت به لوله های درز مستقیم دارند.
لوله های درز مستقیم انعطاف پذیری بیشتری نسبت به لوله های درز اسپیرال دارند و می توان از آن ها در مسیرهای منحنی استفاده کرد.
سوالات متداول
لوله درز مستقیم و لوله درز اسپیرال چه تفاوتی دارند؟
لوله درز مستقیم:
- از ورق های فولادی تخت ساخته می شود.
- لبه های ورق به هم جوش داده می شوند.
- درز جوش در طول لوله مستقیم است.
لوله درز اسپیرال:
- از ورق های فولادی به صورت نوار پیچی ساخته می شود.
- لبه های ورق به صورت مارپیچ به هم جوش داده می شوند.
- درز جوش در طول لوله به صورت مارپیچ است.
کدام نوع لوله بهتر است؟
انتخاب نوع لوله به عوامل مختلفی مانند کاربرد لوله، فشار سیال، دمای سیال، و بودجه شما بستگی دارد.
قیمت لوله درز مستقیم و لوله درز اسپیرال چه تفاوتی دارد؟
قیمت لوله های درز مستقیم ارزان تر از لوله های درز اسپیرال است.